คุณอาจเคยคิดว่าที่วิศวกรวัยหนุ่ม จะมาเข้าใจอะไรถึงความยากลำบากในการขับรถของผู้หญิงท้องแก่ หรืออาการปวดข้อแบบคนชรา แต่สำหรับม.ร. เคลเมนส์ มาเรค เขาเข้าใจถึงข้อจำกัดเหล่านั้นค่อนข้างดีเลยทีเดียว
มร. มาเรค เป็นวิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้านสรีรศาสตร์ที่ทำงานกับฟอร์ด โฟกัส ใหม่ ณ ศูนย์วิจัยทางเทคนิค เมอร์เคนิชของฟอร์ดในยุโรป ก่อนหน้านี้ เขาเคยเชื่อว่าตนเองสามารถพัฒนารถที่เหมาะกับผู้ขับขี่ได้ทุกเพศทุกวัย และเข้าใจความต้องการของคนทุกกลุ่มเป็นอย่างดี แต่แล้วความคิดดังกล่าวก็เปลี่ยนไป เมื่อเขาได้ลองสวมชุดจำลองสรีระของผู้สูงวัยของฟอร์ดเป็นครั้งแรก
“ถือเป็นประสบการณ์ใหม่จริงๆ” มร. มาเรค ยอมรับ “ผมเชื่อว่าตอนที่ใส่ชุดนี้ครั้งแรก หลายๆ คนคงรู้สึกอยากจะพิสูจน์ว่าชุดนี้ก็คงไม่ได้มีผลอะไรมากมาย หรือคงไม่แย่ขนาดนั้นหรอก แต่หลังจากสวมชุดอยู่ประมาณ 1 ชั่วโมง ผมก็รู้ซึ้งถึงความเครียด เหนื่อย และเซ็ง แถมยังเกิดความรู้สึกกลัวที่ได้รู้พอเป็นเลาๆ แล้วว่า ร่างกายของเราจะเป็นอย่างไรเมื่อเรามีอายุมากขึ้น พอได้ถอดชุดออกผมถึงกับโล่งใจเลยทีเดียว!”
ฟอร์ดพัฒนาชุดจำลองสรีระของผู้สูงวัยเพื่อช่วยให้วิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้านสรีรศาสตร์ได้ทำความเข้าใจกับผลกระทบที่เกิดขึ้นกับร่างกายของมนุษย์เมื่อเราอายุมากขึ้น และช่วยให้พวกเขาพัฒนารถได้เหมาะกับผู้ขับขี่ซึ่งอาจมีอายุมากกว่าตนเองถึง 30 ปี
ลักษณะของชุดจำลองเหมือนเป็นส่วนผสมของชุดที่คนเลี้ยงผึ้งใส่เพื่อป้องกันอันตรายบวกกับชุดนักบินอวกาศ ผลิตจากวัสดุที่ช่วยเพิ่มน้ำหนักและจำกัดการเคลื่อนไหวบริเวณเข่า ศอก ท้อง และหลังของผู้สวมใส่ สายรัดที่ทำจากเหล็กหนักๆ ซึ่งขยับตามการเคลื่อนไหวได้ ทำให้การขยับข้อต่อต่างๆ เป็นไปอย่างยากลำบาก ขณะที่สายรัดขนาดใหญ่บริเวณคอทำให้การเคลื่อนไหวศีรษะก็กลายเป็นเรื่องยากไปด้วย
“สายรัดบริเวณคอทำให้รู้สึกได้ทันทีเลยว่า เวลาขับรถเราต้องหมุนศีรษะไปมามากขนาดไหน ชุดนี้ทำให้เราต้องใช้การมองกระจกมากขึ้นและต้องปรับสไตล์การขับรถของเราไปโดยปริยาย” มร. มาเรค กล่าว
น้ำหนักของชุดทำให้ผู้สวมใส่รู้สึกเหนื่อยเร็วกว่าปกติมาก นอกจากนี้ ในชุดดังกล่าวยังมีถุงมือยางอีก 2 คู่ ที่ทำให้ประสาทสัมผัสในการจับสิ่งต่างๆ ลดลง และยังมีถุงมือที่ได้รับการออกแบบเป็นพิเศษสวมไว้ด้านนอกเพื่อลดความสามารถในการขยับนิ้ว
สายรัดเท้าเป็นอุปกรณ์อีกชิ้นหนึ่งที่ช่วยเพิ่มน้ำหนักตัวและจำกัดการเคลื่อนไหว ใช้เพื่อทดสอบความสามารถในการขยับเท้า นอกจากนี้ ยังมีแว่นตาอีก 6 คู่ ที่จำลองปัญหาในการมองเห็นแบบต่างๆ อาทิ อาการของโรคต้อกระจก หรือตาบอดบางส่วน เป็นต้น
“สายรัดเท้าเป็นอุปกรณ์ที่ผมคิดว่าน่าสนใจมาก เพราะผมเป็นคนเท้าใหญ่ ซึ่งปกติก็มีปัญหาเรื่องที่วางเท้าในรถอยู่แล้ว” มร. มาเรค เสริม “พอสวมสายรัดเท้า ผมแทบจะเอาเท้าเข้าไปในรถไม่ได้เลย แต่ที่สาหัสที่สุดน่าจะเป็นเรื่องของน้ำหนัก เพราะทุกการเคลื่อนไหวกลายเป็นเรื่องยากและเหนื่อยขึ้นมาก”
ออกแบบโฟกัส ใหม่ เพื่อผู้ขับขี่ทุกเพศทุกวัย
ฟอร์ด โฟกัส รุ่นแรกเป็นรถฟอร์ดรุ่นแรกที่ได้รับประโยชน์จากการพัฒนาชุดจำลองสรีระของผู้สูงวัย เนื่องจากนักออกแบบและวิศวกรของฟอร์ดพัฒนารถรุ่นดังกล่าวให้มีพื้นที่เหนือศีรษะมากกว่ารถอื่นๆ ในระดับเดียวกัน ผู้ขับขี่จึงเข้า-ออกจากรถได้ง่ายขึ้น ทั้งยังออกแบบพื้นที่บริเวณ "H-point" หรือจุดหมุนสะโพกที่ดีกว่ารถรุ่นอื่นๆ เพิ่มความสะดวกสบายยิ่งขึ้นในการเข้า-ออกจากรถ
สำหรับการพัฒนาฟอร์ด โฟกัส ใหม่ มร. มาเรค และทีมงานมีส่วนร่วมในการออกแบบรถคันนี้ตั้งแต่ขั้นตอนแรก โดยเริ่มจากการสวมชุดจำลองและทดสอบขับรถภายในอาคารก่อนเพื่อความปลอดภัย พวกเขาจะไม่นำรถออกไปขับบนถนนจนกว่าผู้สวมใส่จะเข้าใจการทำงานของชุดอย่างละเอียดและตระหนักว่าชุดดังกล่าวจำกัดการเคลื่อนไหวด้านใดบ้าง การทดสอบในเบื้องต้นประกอบด้วยการทดลองจับอุปกรณ์ทุกชิ้นภายในรถ พยายามขับถอยหลังเข้าจอด กดปุ่มต่างๆ โดยบังคับไม่ให้นิ้วไปสัมผัสโดนปุ่มใกล้เคียงโดยไม่ตั้งใจ และทดสอบว่าผู้สวมใส่สามารถเข้า-ออกจากรถได้อย่างไม่ลำบากจนเกินไปนัก
“เราพยายามสวมชุดนี้ไม่เกิน 1 ชั่วโมง เพราะผู้สวมใส่จะรู้สึกเหนื่อยมาก พอถอดชุดออก คุณจะรู้สึกเหมือนเด็กลง 30 ปี ผมมักจะพูดอยู่เสมอว่า แทนที่ชุดนี้จะทำให้คุณแก่ขึ้น 30 ปี คุณจะรู้สึกเด็กลง 30 ปีทุกครั้งที่คุณถอดชุดนี้ออก” มร. มาเรค กล่าว
“หลายคนบอกว่า ไม่อยากเป็นอย่างนี้ตอนแก่เลย ในความเป็นจริงแล้ว อาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคนเมื่ออายุมากขึ้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพความสมบูรณ์แข็งแรงสมบูรณ์ของร่างกายแต่ละบุคคล อายุที่มากขึ้นมีผลต่อแต่ละคนแตกต่างกันไป อย่างไรก็ตามชุดจำลองนี้สามารถใช้เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เราพอจะเข้าใจและตระหนักถึงข้อจำกัดพื้นฐาน เพื่อการออกแบบรถที่ช่วยให้ลูกค้าสูงวัยใช้งานได้สะดวกขึ้น”
ความยากลำบากที่ทีมวิศวกรต้องประสบระหว่างการทดสอบชุดจำลองนี้ นับว่าไม่สูญเปล่าเลย เพราะผลลัพธ์ที่ได้คือรถฟอร์ด โฟกัส ใหม่ ที่มอบความสะดวกสบายและตอบสนองต่อความต้องการของผู้ขับขี่ทุกเพศทุกวัยได้อย่างดีเยี่ยม
“หนึ่งในการทดสอบหลักๆ ที่เราใช้กับฟอร์ด โฟกัส คือการเลือกตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุดในการติดตั้งปุ่มสัญญาณไฟฉุกเฉิน (สัญลัญลักษณ์รูปสามเหลี่ยม)” มร. มาเรค กล่าว “เราต้องการให้ผู้ขับขี่ที่เป็นผู้สูงวัยกดปุ่มนี้ได้โดยไม่พลาดไปกดปุ่มปลดล็อกซึ่งติดตั้งอยู่ข้างๆ นอกจากนี้ เรายังใช้ถุงมือในการทดสอบปุ่มควบคุมอุปกรณ์เพื่อความบันเทิงภายในรถด้วย”
เผยประสบการณ์ “ตั้งครรภ์”
นอกจากชุดจำลองสรีระของผู้สูงวัยแล้ว วิศวกรของฟอร์ดยังใช้ชุดจำลองการตั้งครรภ์ ซึ่งผลิตขึ้นจากวัสดุที่ได้รับการออกแบบเป็นพิเศษเพื่อช่วยให้ผู้สวมใส่เข้าใจความรู้สึกของผู้ขับขี่ที่เป็นสตรีมีครรภ์
ชุดดังกล่าวประกอบด้วยอุปกรณ์เพิ่มน้ำหนักชิ้นหลักที่ใช้แทนน้ำหนักของทารก ส่วนท้องซึ่งประกอบด้วยน้ำ 2 กิโลกรัม และถุงน้ำหนักที่อยู่ใต้ส่วนท้องซึ่งจำลองสภาวะที่ศีรษะของทารกกดน้ำหนักทับลงบนกระเพาะปัสสาวะของมารดา รวมทั้งเข็มขัดรัดซี่โครงที่จำกัดการขยายตัวของปอด จำลองสภาวะการหายใจไม่เต็มปอด
วิศวกรของฟอร์ดมักจะใช้ชุดจำลองการตั้งครรภ์เพื่อตรวจสอบตำแหน่งของเข็มขัดนิรภัย และทดสอบการเข้า-ออกจากรถ รวมทั้งยังช่วยให้เข้าใจถึงความรู้สึกกระอักกระอ่วนในการเคลื่อนไหวร่างกายขณะขับรถ ท่าทางที่เปลี่ยนแปลงไป ตำแหน่งของจุดศูนย์ถ่วงของร่างกายที่ไม่เหมือนเดิม และความยากลำบากในการเอื้อมไปหยิบจับสิ่งต่างๆ
“ผมไม่คิดว่าตนเองเหมาะกับการทดสอบชุดผู้หญิงท้อง เพราะผมสูงถึง 192 เซนติเมตร ซึ่งค่อนข้างแตกต่างจากสัดส่วนของผู้หญิงท้องทั่วๆ ไป” มร. มาเรค อธิบาย “เราพยายามหาวิศวกรที่มีรูปร่างใกล้เคียงกับสัดส่วนมาตรฐานของผู้ขับขี่ผู้หญิง เพื่อให้ได้ผลทดสอบที่มีความแม่นยำ”
“แต่ผมก็ได้ทดลองสวมชุดนี้ดูเหมือนกันนะ ชุดคนท้องทำให้เรารู้สึกว่าต้องคอยระวังเรื่องความสมดุลของร่างกายทั้งในขณะเดินและนั่ง ไม่น่าเชื่อว่าชุดนี้จะทำให้เรารู้สึกเหนื่อยเร็วมากๆ พอๆกับชุดจำลองสรีระของผู้สูงวัยเลย”
การที่ฟอร์ด โฟกัส ใหม่ ผลิตขึ้นเพื่อวางจำหน่ายให้แก่ผู้ขับขี่ทั่วโลก ซึ่งมีอายุ รูปร่าง ขนาด และศักยภาพของร่างกายแตกต่างกันออกไป การออกแบบรถที่เหมาะสมกับผู้ขับขี่ทุกคนจึงไม่ใช่เรื่องง่าย การพัฒนาชุดจำลองสรีระของผู้สูงวัยและชุดจำลองการตั้งครรภ์ จึงเป็นหนึ่งในวิธีการที่ฟอร์ดนำมาใช้ เพื่อช่วยให้ทีมวิศวกรได้รับประสบการณ์ตรงและเข้าใจถึงความต้องการของประชากรกลุ่มใหญ่ในโลก
“ชุดจำลองทำให้เราเปลี่ยนวิธีการทำงานไปอย่างสิ้นเชิง เพราะเรารู้จักให้ความสำคัญกับรายละเอียดหลายๆ อย่างเพิ่มขึ้นมาก” มร. มาเรค เผย “สิ่งหนึ่งที่ผมสังเกตเห็นก็คือ หลังจากเราได้ทดลองสวมชุดพวกนี้มาแล้วหลายปี ปัจจุบัน เราไม่ต้องหยิบชุดพวกนี้ออกมาใช้บ่อยๆ แล้ว”
“เราคำนึงถึงความต้องการของผู้สูงวัยและสตรีมีครรภ์แบบอัตโนมัติ เมื่อเราเริ่มพัฒนารถรุ่นใหม่ๆ เราเข้าใจถึงความยากลำบากที่ผู้สูงวัยและสตรีมีครรภ์ต้องประสบ และเราคำนึงถึงปัญหาต่างๆ เหล่านี้ตั้งแต่ขั้นตอนแรกของการทำงาน”
